Laujo(-dis-Aup)
Lactuca alpina
Asteraceae Compositae
Nom en français : Laitue vivace.
Descripcioun :Aquesto lachugo, pas trop coumuno, trachis en ribo de gaudre e dins li prado à rousèu (megafourbié) de mountagno. Se recounèis à sa grando taio e à si fueio verdalo, descoupado e sènso péu que fan pensa à li de Lactuca muralis. Si flour coumpausado soun d'un blu clar. Laujo o alaujo soun li noum douna à la laurigo, Lactuca perennis en Tiniò.
Usanço :Dèu èstre manjadisso coume tóuti li lachugo fèro, pamens la vau miés pas acampa qu'èi pas di mai coumuno.
Port : Grando erbo
Taio : 0,6 à 2 m
Fueio : basalo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Lactuca
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : >6
Ø (o loungour) flour : 2 à 4 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 1400 à 2400 m
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Prado à rousèu
- Ribo de gaudre
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuroupenco
Ref. sc. : Lactuca alpina (L.) A.Gray, 1884
Tueis
Taxus baccata
Taxaceae
Àutri noum : Liéu, Ife, Aubre-de-vido, Ourmin, Bos-de-la-santo-Baumo.
Noms en français : If, If commun.
Descripcioun :Lou tueis, aubre que se rescontre dins li relarg umide de colo, èi pas di mai coumun. Defèt es esta derraba pèr li païsan que si fueio soun proun empouisounanto pèr li bèsti. Se recounèis à la coulour roujo de soun pège e à si fueio en aguio, bèn verdo dessubre e mai claro dessouto. Li pèd mascle e femello soun diferènt. Li femello porton, au mes d'avoust li "fru" roujo (arile) .
Usanço :La planto es empouisounanto dins tóuti si partido aleva l'arile roujo qu'èi poussible de manja pèr eisèmple en counfituro. Avisas-vous de pas garda la grano negro (fotò) ! D'ùni produ chimi dóu tueis soun estudia que poudrien èstre bon pèr lucha contro lou cancèr (taxol).
Port : Aubre
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : aguio escaumo
Tipe bioulougico : Pancaro entresigna
Cicle bioulougico : Pancaro entresigna
Gènre : Taxus
Famiho : Taxaceae
Coulour de la flour :
Brunello
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Colo
- Basso mountagno
- Ribiero
Estànci :
Pancaro entresigna
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Taxus baccata L., 1753